Z dniem 15 listopada 2023 r. wchodzi w życie istotna zamiana przepisów Kodeksu cywilnego, Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz Kodeksu postępowania cywilnego, dotycząca spraw spadkowych, która wprowadza szereg ułatwień:
– trzecia grupa spadkobierców została zawężona do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich dzieci (nie trzeba będzie, więc poszukiwać w ramach postępowań spadkowych dalekich krewnych, z którymi nie utrzymuje się kontaktu – stryjecznych i ciotecznych wnuków oraz dalszych pokoleń);
– wprowadzono nowe przesłanki niegodności dziedziczenia tj. możliwość uznania za niegodnych dziedziczenia osób, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową lub od sprawowania nad nim pieczy w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka;
– do zachowania ustawowego sześciomiesięcznego terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wystarczy przed jego upływem złożyć wniosek do sądu o odebranie takiego oświadczenia (to samo dotyczy rocznego terminu do złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych złożonego lub niezłożonego oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku);
– w przypadku osób małoletnich oraz ubezwłasnowolnionych obowiązujący sześciomiesięczny termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku zostanie zawieszony na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym w przedmiocie zezwolenia na złożenie takie oświadczenia;
– jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 640[1] Kodeksu postępowania cywilnego, sądu spadku – jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka.
W myśl – wyżej cytowanego art. 640[1] Kodeksu postępowania cywilnego – zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka lub osoby pozostającej pod opieką w postaci prostego przyjęcia lub odrzucenia spadku, w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, wydaje sąd spadku.
Postawa prawna: Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1615).
Radca prawny
Mateusz Matuszczyk