W Internecie, w telewizji, w gazetach szumnie ogłasza się, że likwiduje się prawo użytkowania wieczystego, jako (znienawidzonego wręcz) reliktu PRL-u. Słowo likwidacja wskazuje, że przedmiotowe prawo zniknie raz na zawsze, ale czy to prawda? Otóż nie, gdyż ustawodawca nie zdecydował się na jego całkowite wyeliminowanie z naszego systemu prawnego!
Zgodnie bowiem z art. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz. U z 2018 r. poz. 1716) z dniem 1 stycznia 2019 r. przekształceniu ulegają (jaka sama nazwa ustawy wskazuje) jedynie grunty zabudowane na cele mieszkaniowe. Oznacza to, iż ta szumna likwidacja nie ma charakteru „totalnego”, bo nie dotyczy ona gruntów, które nie mają charakteru mieszkaniowego. Tym samym – jeżeli ktoś jest właścicielem domu jednorodzinnego, który znajduje się na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste to z dniem 1 stycznia 2019 r. staje się „automatycznie” właścicielem tego gruntu. To samo dotyczy osób, które są właścicielami lokali mieszkaniowych w budynkach, które także znajdują się na gruntach oddanych w użytkowanie wieczyste. Oni również staną się z dniem 1 stycznia 2019 r. właścicielami (a dosłownie współwłaścicielami) tych gruntów. Z drugiej strony jeżeli ktoś ma np. zakład produkcyjny, magazyn na gruncie będącym przedmiotem użytkowania wieczystego to z nowym rokiem nie stanie się właścicielem tego gruntu, lecz w dalszym ciągu pozostanie użytkownikiem wieczystym (bo grunt ten nie jest zbudowany na cele mieszkaniowe, lecz produkcyjne, czy tez usługowe).
Czy powyższe przekształcenie jest darmowe?
Oczywiście przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności z jednej strony powoduje ustanie obowiązku uiszczenia opłat z tytułu użytkowania wieczystego, ale z drugiej strony wprowadza 20-letni obowiązek uiszczania corocznych opłat za przekształcenie. Opłaty te wysokością odpowiadają opłatom rocznym za użytkowanie wieczyste, obowiązującym w dniu przekształcenia (tj. 1 stycznia 2019 r.). Istnieje także możliwość wniesienia opłaty jednorazowej za przekształcenie. Ustawodawca przewidział jednak możliwość udzielania bonifikat, które mogą obniżać wysokość opłat przekształceniowych – zarówno rocznych, jak i jednorazowych. Dlatego jeżeli do tej pory ktoś był użytkownikiem wieczystym nieruchomości, która była zabudowana na cele mieszkaniowe to powinien sprawdzić, czy bonifikata została ustalona przez jej dotychczasowego właściciela (Skarb Państwa, gminę, powiat, województwo).
Mateusz Matuszczyk
Radca prawy