W przypadku, gdy małżonkowie nie zawarli tzw. intercyzy (umowy majątkowej małżeńskiej) z momentem rozwodu następuje zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej łącznej, a pomiędzy byłymi małżonkami powstaje wspólność ułamkowa, w której każdemu z nich przypada ½ udziału w majątku (zgodnie z art. 43 § 1 KRO), w tym m. in. w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego oraz w odrębnej własności lokalu.
Jak w takim przypadku należy rozliczać koszty związane z mieszkaniem wchodzącym w skład majątku wspólnego?
Współwłaściciele (czyli byli małżonkowie) ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną w stosunku do wielkości swoich udziałów (art. 207 KC w zw. z art. 46 KRO w zw. z art. 1035 KC). Skoro każdemu z byłych małżonków przypada po ½ udziału to koszty związane z utrzymaniem wspólnego mieszkania powinny być ponoszone po połowie.
A co w sytuacji, gdy jeden z byłych małżonków nie zamieszkuje już w mieszkaniu wchodzącym w skład majątku wspólnego?
Pomocne jest tutaj stanowisko Sądu Okręgowego we Wrocławiu wyrażone w postanowieniu z dnia 17 września 2014 r. sygn. akt II Ca 11/14 zgodnie, z którym: „… na opłaty eksploatacyjne składają się należności zależne od ilości osób zamieszkujących w lokalu (opłaty za wodę i prąd, gaz i wywóz nieczystości tj. zależne bądź od zużycia, bądź od ilości osób zamieszkujących) i opłaty tzw. stałe. Te pierwsze powinny obciążać osoby faktycznie korzystające z lokalu, zaś stałe, zmierzające do zachowania substancji majątku, podlegają rozliczeniu przy podziale majątku wspólnego.”
Tym samym, jeżeli jeden z byłych małżonków opuścił wspólne mieszkanie to powinien on ponosić połowę kosztów, ale tylko tych, które nie są zależne od zużycia, bądź ilości osób zamieszkujących.
Z kolei, gdy tylko jeden z byłych małżonków ponosi w całości opłaty związane z mieszkaniem wchodzącym w skład majątku wspólnego to może on żądać zwrotu od drugiego z byłych małżonków nakładów z tego tytułu (ponoszenia opłat ponad swój udział) zgodnie z zasadami wskazanymi powyżej.
Oczywiście wszelkie spory związane z powyższym zagadnieniem, będą rozpatrywane przez sąd w ramach postępowania o podział majątku wspólnego byłych małżonków.
Mateusz Matuszczyk
Radca prawny